Нәби Хәҙри (1924 – 2007)

Наби Хазри
(1924 – 2007)

СТАРЕНЬКАЯ МАТЬ
Она, как лист пожухлый, – так стара.
Лицо ее, как темная кора.
Но стоит мне поникнуть от бессилья,
О ней я вспоминаю...
Обретаю крылья.
И вновь она за мною, как гора.

ЗОЛОТАЯ ОСЕНЬ
Встают рассветы. А туман
Уходит, обнажая травы.
И свет – ни бледен, ни румян,
И солнцем затканы дубравы.

Теперь все небо – облакам...
Теперь все небо – зимним птицам
В далекое издалека
Лететь им, шумным вереницам.

То звон серебряных небес,
То хрупкий блеск реки хрустальной
И золотой холодный лес,
И чей-то крик, и смех усталый.

И свежий ветер невпопад
То звук нашлет, то паутинку,
А с гор летящий водопад
Себя свивает в золотинку.

Какой простор! Не оглядеть,
Щедра природа, это правда!
Куда ей столько злата деть,
Сорит налево и направо.

Но вот пора... уже закат,
А пламя пляску начинает,
А в той долине, говорят,
Само светило почивает!

...О край, где звездный дождь затих,
Куда б печаль не залетала,
Где песнь о людях золотых
Пропела осень золотая...

ЧИНАРА СТУЧИТСЯ В ОКНО
Зима... Мороз и снегопад.
Как будто в белое рядно
Одеты горы, долы, сад.
Стучит чинара мне в окно,
Стучит в окно, стеклом звеня:
«Пусти меня, согрей меня!»
Жарища... Лето входит в раж,
Все так вокруг раскалено,
Что словом и не передашь.
Стучит чинара мне в окно
И веткой подает мне знак:
«Приди, в тени моей приляг!»

ДВА ГОЛОСА
I
Вот любишь ты...
Ты шепчешь: «Жизнь моя!»
Ликуют звезды, птицы и моря.
— Люби ее, люби! Она – одна...
— Послушай, ну зачем тебе она?
Не любишь...
Стали в тишине ночной
Те года и та девушка – мечтой:
— Зачем расстался ты с мечтой своей?
— Как хорошо, что ты расстался с ней!

II
Ты пишешь.
Ты в плену труда и мук...
А кто-то ходит рядом и вокруг:
— Скажи, зачем ты это написал?
— Нет, не напрасно ты всю ночь не спал.

Не пишешь.
Снова сердцу тяжело –
Как много в нем невысказанных слов.
— Скажи, зачем без дела длятся дни?
— Не каждый день работать... Отдохни!

III
Два голоса. Два друга и врага.
Один – хозяин мой. Другой слуга.
Один вперед зовет, другой – назад.
И оба правы... Кто же виноват?!

Нәби Хәҙри
(1924 – 2007)

ҠАРТ ӘСӘЙЕМ
Ул һулыған һары япраҡтай,
Йомарланған инде, йомғаҡтай,
Хәтерләһәм... ҡыйын саҡтарҙа,
Ул тау һымаҡ тыуған яҡтарҙа, –
Ҡанат ҡуя ҡыйын саҡтарҙа.

АЛТЫН КӨҘ
«Чехословакия йырҙары»нан
Ал таң ата. Томан ята
Үләндәрҙе йыуып китергә.
Урман йыры, ҡояш нуры
Һәр япраҡҡа теләй үтергә.

Бар күк хәҙер – болоттарға,
Бар күк хәҙер – һайрар ҡоштарға,
Алыҫтарҙан алыҫтарға
Туп-туп булып осар дуҫтарға.

Көмөшмө ни күк көмбәҙе,
Йылғаларға гәлсәр сыңмы ни?
Кемдер көлгән, тауыш биргән
Һалҡын урман алтын моңмо ни?

Иләҫ-миләҫ, еләҫ елдәр
Үрмәксенең кейгән ауҙарын.
Ә шарлауыҡ ырғый тауҙан,
Алтын тәңкәләрен ауҙарып.

Күҙ күреме етмәҫ киңлек!
Йомартлығы күҙҙе ҡыҙҙыра.
Тик алтынын ҡайҙа итһен? –
Уңлы-һуллы елгә туҙҙыра.

Бына инде көн дә, байып,
Ер ялҡыны менән тоташты.
Ана ошо имәнлектә
Серем итә, тиҙәр, ҡояшты.

Йондоҙ яуған, әй, күркәм яҡ!
Ҡайғы-хәсрәт осоп киткән ер!
Алтын кешеләрҙе данлап,
Көҙөң дә бит йырлай алтын йыр.

ЧИНАР ШАҠЫЙ ТӘҘРӘМДЕ
Ҡыш... Ҡар яуа, ап-аҡ ҡар...
Тарлауыҡтар, туғайҙар
Кейенгәндәр тоташ шау аҡтан.
Чинар шаҡый тәҙрәмде:
— Тарт, – ти чинар, – пәрҙәңде,
Индер мине, һаҡла һыуыҡтан.

Йәй... Көн эҫе, бешерә,
Ҡара тиргә төшөрә,
Һыймаҫтайһың иркен бүлмәгә!..
Чинар шаҡый тәҙрәмде:
— Тарт, – ти чинар, – пәрҙәңде,
Сыҡ яныма, бында күләгә...

ИКЕ ТАУЫШ
I
Яратаһың,
Таңдар һарғайтаһың.
Күҙҙәреңә донъя нур яға.
— Әйт әле һин, ниңә яратаһың?
— Яратырға тыуҙым донъяға.

Һөймәйһең һин,
Йоҡо белмәйһең һин,
Үткәндәрең, төштәй, сәйер бик.
— Әйтсе әле, ниңә һөймәйһең һин?
— Ташлағаным уны хәйер бит...

II
Һин яҙаһың,
Һин һыҙаһың тағы,
Йән дуҫыңдай был саҡ көс-илһам.
— Әйтсе, был кис ниңә һин яҙаһың?
— Яҙылғаны яҡшы, исмаһам!

Яҙылмай һис.
Зая үтә был кис.
Уйың – тәрән, бик һай – юлдарың.
— Әйтсе, ниңә бушҡа үтә был кис?
— Ял да итһен был кис ҡулдарым.

III
Ике тауыш!..
Шулай һине мәңге
Алмаш-тилмәш хөкөм итәлер.
Береһе яҡлап, береһе ғәйепләп гел,
Серле донъя буйлап илтәлер.